بررسی امکان بهبود کیفیت ذرت سیلو شده و کاهش مدت زمان عمل آوري آن با استفاده از افزودنی هاي میکروبی

یافته هاي نوین کشاورزي سال اول- شماره 3 - بهار 1386 بررسی امکان بهبود کیفیت ذرت سیلو شده و کاهش مدت زمان عمل آوري آن با استفاده از افزودنی هاي میکروبی چکیده حسین منصوري یاراحمدي عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراك به منظور کاهش مدت زمان سیلو کردن ذرت علوفه اي از 21 روز به 14 روز و بهبود کیفیت آن آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار مختلف و با سه تکرار انجام شد. تیمار ها با افزودن مقادیر متفاوت باکتري لاکتوباسیلوس پلانتاروم (LP) و مخمر ساکارومیسس سرویسیه (SC) به علوفه ذرت درنظر گرفته شد. تیمارها شامل پنج سطح تیمار بدون هیچ گونه افزودنی به عنوان شاهد (LP0-SC0) 0/5 گرم لاکتوباسیلوس پلانتاروم در 100 کیلو علوفه ذرت کیلو علوفه ذرت (LP2-SC0) 0/5 گرم لاکتوباسیلوس پلانتاروم و (LP1-SC0) 0/75 گرم لاکتوباسیلوس پلانتاروم در 100 0/5 گرم ساکارومیسس سرویسیه در 100 کیلو علوفه ذرت (LP0-SC1) 0/5 گرم ساکارومیسس سرویسیه در 100 کیلو علوفه ذرت LP1-) (SC1 بودند. شبیه سازي ساختمان سیلو توسط بشکه هاي پلاستیکی صورت گرفت. در پایان روزهاي 7 21 14 نمونه برداري انجام و ph ماده خشک اسید لاکتیک اسید استیک و خصوصیات ظاهري مواد سیلویی مورد ارزیابی قرار گرفت. در هر بار نمونه برداري و در پایان روزهاي 14 و 21 گروه سوم ph و بیشترین مقدار اسید لاکتیک بود. مقدار ph داراي کمترین (LP2-SC0) و اسید لاکتیک در با تیمار سوم تفاوت معنی داري با سایر گروه ها داشت (0/05>p). بنابراین به نظر می رسد با استفاده مناسب از افزودنی هاي باکتریایی می توان ضمن حفظ کیفیت مواد سیلویی و جلوگیري از فساد آن مدت آماده سازي را نیز یک هفته کاهش داد. اما مصرف علوفه سیلو شده در کمتر از 21 روز توصیه نمی شود. واژه هاي کلیدي: مواد سیلو شده لاکتوباسیلوس پلانتاروم زمان ساخت بهبود کیفیت نویسنده رابط: E-mil: h_mnsoori83@yhoo.com

242 مقدمه مواد سیلو شده از تخمیر محصولات مرطوب به خصوص علوفه ذرت تهیه می شوند. ایجاد شرایط بی هوازي و جلوگیري و یا کاهش فرآیندهاي نامناسب تخمیر و تحریک رشد باکتري هاي مولد اسید لاکتیک جهت تولید یون هیدروژن و کاهش ph از عوامل موثر در سیلو کردن علوفه می باشد. براي جلوگیري از تنفس گیاهی و جلوگیري از تولید حرارت بیش از حد ایجاد شرایط بی هوازي در کوتاه ترین زمان ضروري است. با کاهش ph از تجزیه پروتي ین ها نیز جلوگیري به عمل می آید. باکتري هاي مولد اسید لاکتیک کربوهیدرات هاي محلول در آب را به اسید لاکتیک تبدیل کرده و با کاهش ph از فعالیت کلستر یدیوم ها 1 و انترو باکترها 2 که موجب افزایش ph و در نهایت افزایش اسید بوتیریک می شوند جلوگیري می کنند. انترو باکترها می توانند آمونیاك تولید و ph را افزایش دهند. تعدادي از قارچ ها مانند 3 پیروموناس کامیونیس نیز موجب فساد مواد سیلو شده می گردند. مواد سیلویی عمل آوري شده با افزودنی هاي مناسب به خصوص باکتري هاي مولد اسید لاکتیک داراي جمعیت باکتریایی مناسبی بوده که براي انجام تخمیر رضایت بخش کافی خواهند بود. غالب شدن سریع باکتري هاي مولد اسید لاکتیک باعث می شوند کربوهیدرات هاي محلول در آب با بیشترین راندمان مورد استفاده قرار گیرند (1). مواد سیلوشده ماده افزودنی مناسب ph پایین تر کربوهیدرات محلول در آب و اسید لاکتیک بیشتر اسید استیک و اتانول کمتري دارند. این عوامل سبب بهبود عملکرد دام تغذیه شده با این مواد سیلویی شده است (13). امروزه افزودنی هاي تجاري وجود دارند که حاوي سویه هاي مناسب باکتریایی مولد اسید لاکتیک می باشند. از طرفی افزودن بعضی مواد با علوفه خرد شده ظرفیت نگهداري ارزش غذایی و خوشخوراکی مواد سیلو شده را افزایش می دهند( 2 ). انواع افزودنی هاي میکروبی قابل دسترس شامل 6 5 4 لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس لاکتوباسیلوس بوخنري و لاکتو باسیلوس پلانتاروم می باشند که به دلیل قابلیت خوب در بهبود شرایط تخمیر قابل استفاده هستند (11). مطالعات متعدد بهبود شرایط تخمیر با افزودن میکروب ها را نشان داده است. کانگ و رانجیت گزارش کرده اند که تلقیح میکروبی مواد سیلویی باعث کاهش ph افزایش نسبت اسید لاکتیک به اسید استیک و کاهش نیتروژن آمونیاکی شده است. دوام مواد سیلویی بیش از 30 درصد و قابلیت هضم ماده خشک آن نیز بهبود داشته است (11 و 20). رانجیت و کانگ در گزارش دیگري واکنش هاي مثبت دام را نسبت به افزودن میکروب ها به مواد سیلویی تا یید نموده اند (17). بر اساس نتایج حاصله توسط شیور( 2004 ) باکتري هاي لاکتو باسیلوس 1 - Clostridi 2 - Entrocteri 3 - pyromons communic 4 - Lctocillus Acidophilus 5 - Lctocillus Buchneri 6 - Lctocillus Plntrum

243 باعث کاهش سریع ph و کاهش تجزیه پروتي ین می شوند و به دلیل افزایش تولید اسید لاکتیک مواد سیلویی سریعا اسیدي شده و نهایتا سبب کاهش اتلاف ماده خشک در اثر کاهش تخمیر می شود. جلوگیري از فعالیت تک سلولی هاي مضر در اثر کاهش ph توسط ماك نیز تا یید شده است (15). در این پژوهش با هدف جلوگیري از فعالیت عوامل مضر و مخرب و سرعت بخشیدن به فرآیندهاي تخمیر از باکتري لاکتوباسیلوس پلانتاروم به عنوان تولید کننده اسید لاکتیک و کاهش دهندة ph استفاده شده است. 1 از طرفی با افزودن مخمر ساکارومیسس سرویسیه که محصول نهایی آن دي اکسید کربن و اتانول می باشد (14) به دو گروه از مواد آزمایشی مکانیسم باز دارندگی آن بر عملکرد مناسب تخمیر تعیین و نقش مفید لاکتو باسیلوس در توانایی غلبه بر مخمرها و خنثی نمودن اثر تخریبی آنها بر مواد سیلویی مشخص گردیده است. مواد و روش ها این آزمایش در مرکز تحقیقات علوم دامی دانشگاه آزاد اراك انجام گرفت. براي سیلو کردن مواد علوفه اي از بشکه هاي پلاستیکی تیره رنگ با درب فنردار و ظرفیت 50 کیلوگرم استفاده شد. آزمایش با برداشت علوفه ذرت در مرحله خمیري دانه و خرد شدن توسط چاپر به طول متوسط پنج سانتی متر آغاز شد (12). ترکیب شیمیایی علوفه ذرت خرد شده در آزمایشگاه و با روش هاي توصیه شده توسط A.O.A.C سال 1995 تعیین گردید. نتایج تجزیه شیمیایی علوفه ذرت در جدول 1 آمده است. از طرح آزمایشی کاملا تصادفی با پنج تیمار مختلف در سه تکرار استفاده شد. مدل آزمایش Xij = µ + τi + Eij بود در این مدل µ به عنوان میانگین τi اثر تیمار و Eij اثر خطاي آزمایش می باشد. تیمارها شامل موارد زیر است: علوفه بدون هیچ گونه افزودنی به عنوان شاهد( LP0-SC0 ) 0/5 گرم لاکتوباسیلوس پلانتاروم 1) در 100 کیلوگرم علوفه (LP1-SC0) 2 10 5 CFU) 0/75 گرم لاکتوباسیلوس پلانتاروم CFU) (1 10 6 در 100 کیلوگرم علوفه (LP2-SC0) 0/5 گرم ساکارومیسس سرویسیه و بدون باکتري در 100 کیلوگرم علوفه (LP0-SC1) 0/5 گرم لاکتوباسیلوس پلانتاروم CFU) 1) 10 5 و 0/5 گرم ساکارومیسس سرویسیه در 100 کیلوگرم علوفه.(LP1-SC1) 4 3 باکتري لاکتوباسیلوس پلانتاروم و مخمر ساکارومیسس سرویسیه تهیه گردید. 3- با نام تجاري ایکوزایل ساخت انگلستان 4- با نام تجاري بایوساف ساخت فرانسه از شرکت ماکیان دارو 1- Scchromyses Cervice 2-Colony Forming Unit

244 به دلیل نقش منفی مخمر بر روند تولید مواد سیلو شده و همچنین تاثیر باکتري مورد آزمایش در جلوگیري از تاثیر منفی مخمر از مخمر ساکارومیسس سرویسیه استفاده شد. جدول 1 : ترکیب شیمیایی علوفه ذرت خرد شده در مرحله قبل از سیلو کردن مقدار(درصد ( ترکیب شیمیایی 30/08 ماده خشک 5/99 پروتي ین خام 1/52 چربی خام 6/08 خاکسترخام 22/36 فیبر خام 24/10 دیواره سلولی بدون همی سلولز (ADF) 45/29 دیواره سلولی این مخمر به عنوان یکی از عوامل کاهش دهنده کیفیت علوفه ذرت سیلو شده در شرایط طبیعی نیز مطرح می باشد به طوري که با وجود افزایش فعالیت مخمرها و قارچ ها در علوفه سیلو شده از فعالیت باکتري هاي مولد اسید لاکتیک کاسته و ضمن عدم تنزل ph به حد مناسب شرایط براي کاهش کیفیت علوفه فراهم می گردد. از این رو به منظور مشاهده آثار مخمر یکی از تیمارها فقط به مخمر اختصاص پیدا کرد. در تیمار دیگر ضمن استفاده از مخمر از باکتري مولد اسید لاکتیک نیز استفاده شد تا تاثیر هر دو افزودنی بر روند عمل آوري علوفه سیلو شده مورد مطالعه قرار گیرد. بر خلاف توصیه شرکت سازنده در مورد استفاده از باکتري ایکوزایل توصیه اي جهت استفاده از میزان مناسب این افزودنی در شرایطی که احتمال وجود تخریب در سیلو ناشی از شرایط فساد یا افزایش فعالیت مخمرها و قارچ ها وجود دارد نشده است. ضمن این که پیشنهادهاي شرکت سازنده در مورد مصرف بر اساس شرایط اقلیمی و علوفه تولید شده در ایران توصیه نشده است. با این حال مقدار افزودنی ها بر اساس توصیه سازنده با تغییرات جزي ی محاسبه گردید. مقادیر باکتري و مخمر با ترازوي دیجیتال توزین با مقدار مناسب آب مخلوط و در حین ریختن علوفه در بشکه ها با اسپري روي علوفه و در لایه هاي مختلف آن افزوده گردید. علوفه در حین تخلیه از کامیون و به صورت نمونه برداري تصادفی جمع آوري و در بشکه ها ریخته و فشرده شد. تعداد 15 بشکه که در هر بشکه 50 کیلوگرم علوفه ذرت وجود داشت به نحوي فشرده شد که هواي آن به طور کامل خارج سپس درب بشکه ها بسته و در محوطه اي محصور و سر بسته با دماي 25 درجه سانتی گراد نگهداري گردیدند (11 و 12). جهت برآورد و پیش بینی آماده شدن مواد سیلویی علاوه بر ابتداي آزمایش در روزهاي 7 14 و 21 از بشکه ها نمونه برداري و ضمن اندازه گیري ph رطوبت اسید لاکتیک و

245 اسید استیک ارزش ظاهري مواد سیلویی به روش بیتس( 2004 ) نیز تعیین شد. براي آنالیز شیمیایی 3 نمونه 50 گرمی علوفه از عمق 30 سانتی متري وسط هر بشکه جمع آوري و در 450 میلی لیتر آب 1 مقطر ریخته و به مدت 1 دقیقه با مخلوط کن به هم زده شد. ph بلافاصله با استفاده از دستگاه ph متر اندازه گیري شد. نمونه جمع آوري شده با کاغذ صافی واتمن 45 صاف و عصاره به دست آمده با سانتریفوژ 10000 دور در ثانیه به مدت 10 دقیقه سانتریفوژ شد( 12 و 16). اسید لاکتیک و اسید استیک با روش تعیین اسیدیته بر حسب درصد اسید لاکتیک و اسید استیک و با استفاده از سود به روش تیتراسیون با به کارگیري روش هاي توصیه شده توسط A.O.A.C. سال 1995 در آزمایشگاه تغذیه تعیین و محاسبه گردید. به این منظور 50 گرم علوفه سیلو شده را با آب مقطر به حجم 900 میلی لیتر رسانده پس از مخلوط و صاف کردن 200 میلی لیتر از محلول صاف شده را با 10 میلی لیتر محلول کربنات کلسیم و 10 میلی لیتر محلول سولفات مس به حجم 250 میلی لیتر رسانده شد. محلول فوق را در بالن تقطیر ریخته 5 میلی لیتر اسید سولفوریک به آن افزوده با دماي 300 درجه محلول تقطیر گردید. سپس 100 میلی لیتر از محلول تقطیر در مرحله اول و 50 میلی لیتر در مرحله دوم را با سود 0/1 نرمال تیتر و درصد اسید استیک و اسید لاکتیک محاسبه گردید. در این آزمایش تعیین مقدار اسید بوتیریک و اتانول مد نظر نبود. ماده خشک علوفه و مواد سیلو شده به وسیله خشک کردن نمونه ها در آون 55 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت تعیین شد. اطلاعات به دست آمده با نرم افزار آماري SAS مورد تحلیل قرار گرفت (19). نتایج و بحث ph ماده خشک (DM) اسید لاکتیک و اسید استیک به عنوان چهار شاخص اصلی تعیین کیفیت مواد سیلو شده مورد تجزیه آماري قرار گرفتند. نتایج میانگین تغییرات ph درصد ماده خشک مقدار اسید لاکتیک و اسید استیک بر حسب میلی لیتر در کیلوگرم ماده خشک علوفه در سه دوره نمونه برداري در شکل هاي 3 2 1 و 4 نشان داده شده است. اعداد به دست آمده از نتایج آزمایش ها نشان داد ph به ترتیب با 4/15 6/72 و 3/81 و اسید لاکتیک با 55/42 23/38 و 63/78 میلی لیتر در کیلوگرم ماده خشک در روزهاي 21 14 7 در گروه سوم (LP2-SC0) ایجاد شده است. تغییرات ph در سایر گروه ها نسبت به گروه سوم که از 0/75 گرم لاکتوباسیلوس پلانتاروم بهره برده در افزایش معنی دار و تغیییرات اسید لاکتیک کاهش معنی داري را نشان می دهد( P<0/05 ). گروه شاهد (LP0-SC0) نیز به جز با گروه چهارم (LP0-SC1) و گروه سوم (LP2-SC0) با سایر گروه ها تفاوت معنی داري را نداشت (0/05<P). علوفه هاي 1- دیجیتال HTW 320 ساخت آلمان

246 عمل آوري شده با مخمر LP0-SC1) ( به علت افزودن مخمر فاقد خصوصیات مواد سیلویی مطلوب است به طوري که در داراي 4/24 ph و اسید لاکتیک 56/49 میلی لیتر در کیلوگرم ماده خشک می باشد. علوفه هاي عمل آوري شده در تیمار 4 به علت افزودن مخمر ph بیشتر و اسید لاکتیک کمتري را نسبت به سایر تیمارها نشان می دهد هرچند دلیلی براي عدم مصرف این نوع سیلو وجود ندارد اما تفاوت ph با تیمارهاي دیگر معنی دار (0/05>P) و تفاوت اسید لاکتیک فقط با تیمار 3 معنی دار شده است. در تیمار پنجم نیز که هم زمان از باکتري و مخمر استفاده گردیده (LP1-SC1) ph در و 21 به ترتیب 4/52 و 3/99 و اسید لاکتیک 47/25 و 57/31 میلی لیتر در کیلوگرم ماده خشک می باشد به همین دلیل در این گروه نیز علاي م قابل قبول براي پذیرش مواد سیلو شده جهت مصرف حیوان به چشم می خورد به نحوي که با گروه شاهد تفاوت معنی داري را نشان نمی دهد. روز 14 روز 7 8 7 6 ph ph 5 4 c c 3 2 1 0 LP0-SC0 LP1-SC0 LP2-SC0 LP0-SC1 LP1-SC1 شکل 1: تغییرات ph در روزهاي 14 7 و 21 روز 7 33 32.5 ماده خشک ماده خشک ) کیلو گرم ( 32 31.5 31 30.5 30 29.5 29 28.5 28 27.5 LP0-SC0 LP1-SC0 LP2-SC0 LP0-SC1 LP1-SC1 شکل 2: تغییرات ماده خشک در روزهاي 14 7 و 21

247 روز 7 70 60 50 c c اسید لاکتیک 40 30 20 c 10 0 LP0-SC0 LP1-SC0 LP2-SC0 LP0-SC1 LP1-SC1 شکل 3: تغییرات اسید لاکتیک (میلی لیتر در کیلوگرم ماده خشک) در روزهاي 14 7 و 21 روز 7 40 35 30 اسید استیک 25 20 15 10 5 0 LP0-SC0 LP1-SC0 LP2-SC0 LP0-SC1 LP1-SC1 شکل 4: تغییرات اسید استیک (میلی لیتر در کیلوگرم ماده خشک) در روزهاي 14 7 و 21 بدون تفاوت معنی دار در جدول 2 نتایج ارزش ظاهري مواد سیلو شده که به روش بیتس (2004) تعیین و مجموع امتیاز گروه ها محاسبه گردیده نشان داده شده است. بر اساس این روش مقدار دانه با شاخص علوفه بدون دانه با امتیاز صفر و علوفه با دانه زیاد با امتیاز 40 ارزیابی شد. علوفه سیلو شده مورد استفاده در آزمایش با مقدار متوسط دانه در همه گروه ها امتیاز 30 را به دست آورد. رنگ علوفه در همه تیمارها و در روز 14 با رنگ زرد مایل به قهوه اي در رده قابل قبول قرار گرفت. در تیمارهاي LP1-SC0 و LP2-SC0 با امتیازات 9 و 10 در رتبه سیلوي مرغوب با رنگ سبز تا سبز مایل به زرد قرار گرفتند. عامل عطر و بو نیز در تیمار LP2-SC0 امتیاز 25 را به دست آورد که نشان دهنده عطر و بوي مرغوب با داشتن بوي مطبوع و بدون فساد و در سایر تیمارها با توجه به بوي میوه بوي تخمیر و بوي خردل امتیاز قابل قبول (11-23) را به دست آوردند. به منظور امتیاز دهی بر اساس رطوبت علوفه ها با دست فشرده

و 6 248 و با میزان خروج آب از دست به علوفه ها امتیاز داده شد. در همه تیمارها امتیاز 6 تا 8 را به دست آوردند که نشان گر خشک بودن سیلو بود زیرا با فشردن سیلو مقدار خیلی کم رطوبت از آن خارج شد. در روز 21 به جز تیمار شاهد (LP0-SC0) که امتیاز 8 را به دست آورد سایر تیمارها امتیاز 9 تا 10 را به خود اختصاص دادند که بیانگر نگهداري خوب سیلو بود. در ارزیابی اندازه قطعات همه تیمارها به علت هم شکل بودن قطعات با کمی برش در اطراف و وجود قطعات بزرگ امتیاز 7 را کسب کردند و از این لحاظ تفاوتی با هم نداشتند. این ارزیابی توسط نگارنده و در هر گروه به طور جداگانه انجام گرفت. نمونه هاي هر تیمار جمع آوري و به روش بیتس مورد ارزیابی قرار گرفتند. در پایان جمع امتیازات محاسبه شد. گروه شاهد در امتیاز 70 و در امتیاز 77 را به دست آورد. این امتیازات طبق روش بیتس (2004) نشان دهنده سیلوي با کیفیت متوسط می باشد. بهترین کیفیت سیلو طبق روش بیتس با امتیاز 78 در و 83 در با تیمار سوم (LP2-SC0) به دست آمد. با این امتیاز علوفه سیلو شده در رده سیلوي خوب قرار می گیرد. همچنین در پایان تیمار دوم (LP1-SC0) امتیاز 81 (سیلوي خوب) را به دست آورد. امتیاز مواد سیلویی حاصل شده در گروه هاي اول(شاهد) پنجم و چهارم به ترتیب با 73 77 و 67 امتیاز در به حدي است که می توان آن را به مصرف تغذیه دام رسانید اما امتیاز به دست آمده سه گروه آخر در کیفیت قابل قبولی را براي مواد سیلو شده به منظور تغذیه دام نشان نمی دهد. نتایج به دست آمده حاکی از این است که در میزان ph به دست آمده با ph مواد سیلویی آماده مصرف بسیار نزدیک است. این نتیجه در آزمایش هاي آدزوگان و همکاران (2003) چارالامپوپولوس 7). کاهش ph ناشی از افزایش (2003) و همکاران و دل آگیو (2004) به دست آمده است (3 میزان تولید اسیدها به خصوص اسید لاکتیک می باشد. افزایش مقدار تولید اسید لاکتیک در گروه هایی که به آنها باکتري مولد اسید لاکتیک افزوده شده قابل ملاحظه می باشد. بر همین اساس در پایان روز 14 و 21 در گروه LP2-SC0 به ترتیب 57/42 و 63/78 میلی لیتر اسید لاکتیک در هر کیلوگرم علوفه حاصل گردید. لذا کاهش ph را می توان به افزایش مقدار اسید لاکتیک نسبت داد. کاهش ph طبق گزارش هاي هریستوف و همکاران و هرون و همکاران می تواند ناشی از افزایش مقدار اسیدهاي استیک و بوتیریک نیز باشد که با توجه به شکل ظاهري و عطر و بوي مواد سیلویی به نظر می رسد در گروه هاي داراي باکتري ساخت اسیدهاي استیک و بوتیریک به حداقل رسیده است (9 و 10 ). بر اساس اطلاعات اراي ه شده توسط شیور( 2004 ) و مقایسه آن با نتایج این آزمایش می توان گفت که افزودن باکتري هاي مولد اسید لاکتیک به علوفه ذرت موجب بهبود شرایط تخمیر گشته و نسبت به سایر تک سلولی ها که در برخی موارد تولیدات آنها اسید بوتیریک و دي اکسید کربن می باشد اسید لاکتیک بیشتري تولید کرده است (18).

249 جدول 2: ارزش ظاهري و خصوصیات کیفی مواد سیلو شده به روش بیتس در و 21 LP1-SC1 LP0-SC1 30 30 30 30 6 5 7 5 17 12 20 15 7 6 9 10 7 7 7 7 67 60 73 67 زیر 65: ضعیف LP2-SC0 30 30 8 10 25 27 8 9 7 7 78 83 : 65-79 متوسط مقدار دانه رنگ عطر و بو رطوبت اندازه قطعات جمع امتیاز 90 و بالاتر: عالی LP1-SC0 LP0-SC0 30 30 30 30 7 7 9 8 23 20 26 24 6 6 9 8 7 7 7 7 73 70 81 77 : 80-90 خوب از طرفی نتایج گروه سوم نشان داد که می توان در نیز مواد سیلویی را مورد استفاده حیوان قرار داد. زیرا مقدار ph برابر با 4/15 و اسید لاکتیک 55/42 میلی لیتر در کیلوگرم به دست آمده است. نتایج افزودن مخمر ساکارومیس سرویسیه که از عوامل مضر براي فعالیت میکروب هاي مولد اسید لاکتیک است در گروه چهارم (LP0-SC1) مشاهده گردید. اصولا هدف از افزودن مخمر در این آزمایش ایجاد شرایط مصنوعی کاهش کیفیت علوفه سیلو شده و مشاهده آثار آن و مقایسه با گروه هایی بوده که باکتري مولد اسید لاکتیک به آن ها اضافه گردیده بود. به طوري که علوفه سیلو شده در اثر تیمار پنجم با استفاده از باکتري و مخمر به صورت توام شرایط مناسب تري نسبت به تیمار چهارم که در آن تنها از مخمر استفاده شده بود را نشان می داد. بر اساس آزمایشات کانگ و رانجیت (2001) رانجیت و کانگ (2000) وینبرگ و همکاران (1980) کاهش فساد مواد سیلو شده در اثر افزایش تولید اسیدهاي آلی از جمله اسید لاکتیک دیده شده است (11 17 و 20). با بررسی نتایج این آزمایش و مقایسه با آزمایش هاي سایر محققین می توان نتیجه گرفت درصورت افزودن مقدار مناسب باکتري مولد اسید لاکتیک علاوه بر تولید مواد سیلویی در روز 14 و کاهش مدت زمان یک هفته اي فرآیند سیلو شدن خصوصیات مطلوب در مواد سیلویی به دست آمده و از بروز عوامل مخرب ناشی از فعالیت سایر تک سلولی ها جلوگیري و مدت ماندگاري نیز

250 افزایش و کیفیت مواد سیلو شده بهبود خواهد یافت. توجه به این نکته ضروري است که با کاهش یک هفته اي مدت زمان ساخت مواد سیلویی می بایست بسیار با احتیاط برخورد کرده و اصولا مصرف مواد سیلو شده حتی در صورت آماده شدن و مهیا بودن همه شرایط در مدت زمان کمتر از 21 روز توصیه نمی گردد. از طرفی به هزینه خرید باکتري هاي تجاري نیز باید توجه نمود. همچنین نیاز است که در آزمایش هاي بعدي مقدار ازت غیر آمونیاکی نیتروژن نامحلول در شوینده اسیدي اسید بوتیریک و اتانول اندازه گیري شود. منابع 1- صوفی سیاوش ر. 1379. تغذیه دام مک دونالد ادواردز گرین هال و مورگان انتشارات عمیدي. صفحه: 679-.659 2- هاشمی م. 1375. تغذیه دام طیور و آبزیان. انتشارات فرهنگ جامع صفحات: 659-660. 3- Adesogn, A.T., M.B.Slwu, A.B.Ross, D.R.Dvies, nd A.E Brooks. 2003. Effect of lctocillus uchneri, lctocillus fermentum, leuconostoc mesenteroides inoculnt s chemicl dditive on the fermenttion eroic stility nd nutritive vlue of crimped whet grins. J. Diry Sci. 86:1786 1796. 4- Assocition of Officil Anlyticl Chemists (AOAC). 1995. Officil methods of nlysis, 16th ed. AOAC, Arlington, VA, USA. 5- Btes, G. 2004. Corn silge. Agriculturl extension service. The university of Tennessee. 6- Chrlmpopoulos, D., S. S. Pndiell nd C.We. 2002. Growth studies of potentilly proiotic lctic cid cteri in cerel sed sustrtes. J. Appl. Microil. 92: 851 859. 7- Dellgio, D., S. S. Pndiell, nd C. We. 2002. Growth studies of potentilly proiotic lctic cid cteri in cerel-sed sustrtes. J. Appl. Microil. 92: 851-859. 8- Dellgio, F., L. M. T. Dicks, nd S. Torrini. 1995. The genus leuconostoc, the generte of lctic cid cteri. Vol: 2. pge:278 325. 9- Heron, S. J. E., R. A. Edwrds, nd P. Phillips. 1989. The effect of ph on the ctivity of rye grss proteses. J. Sci. Food Agric. 46:267 277. 10- Hristov, A. N., M. Ivn, L. M. Rode, nd T. A. Mc Allister. 2001. Fermenttion chrcteristics nd ruminl cilite protozo popultion in cttle fed medium or high concentrte rley sed diets. J. Anim. Sci. 79:515 524. 11- Kung, L, nd N. K. Rnjit. 2001. The effect of Lctocillus uchneri nd other dditives on fermenttion nd eroic stility of rley silge. J. Diry Sci. 84:1149 1155. 12- Kung,L. Jr., J. R. Roinson, N. K. Rnjit,J. H. Chen, C. M. Golt, nd J. D. Pesek. 2000. Microil popultions, fermenttion end-products, nd eroic stility of corn silge treted with mmoni or propionic cid-sed preservtive.j.diry Sci, 83:1479 1486. 13- liminkung, J.r. 2003. A review on silge dditives nd enzymes. Deprtment of niml nd food science. university of Delwre. Http://g. udel. edu. 14- McDonld, P. A., R. Henderson., nd S. J. E. Heron. 1991. The iochemistry of silge. edu. Edition. Mrlow. Cholome Pulictions. 15- Muck, R.2000. Inoculnts for corn silge. University of Wisconsin. Aville on: Http://WWW.Fcstff. wisc. edu. 16- Okud, H., S. Fuji, nd Y. Kwshim. 1965. A direct colorimetric method for lood mmoni. Tokushim J. Exp. Med. 12:11 14. 17- Rnjit, N. k., nd L. Kung. 2000. The effect of lctocillus uchneri, lctocillus plntrum s chemicl preservtive on the fermenttion nd eroic stility of corn silge. J. Diry sci. 83:526 533. 18- Shver, R. 2004. Silge preservtion, the role of dditives. University of Wisconsin cooprtive extension. 19- Snedecor, G. W., nd W. G. Cochrn. 1980. Sttisticl methods.6th ed. Iow Stte Univ. Press, Ames. 20- Weinerg, Z. G., G. Szkcs, G. Ashell, nd Y. Hen. 1999. The effect of lctocillus uchneri nd lctocillus plntrum, pplied t ensiling on the ensiling fermenttion nd eroic stility of whet nd sorghum silge. J. Ind. microil iotechnology. 23:218 222.